اسید نیتریک 200cc در سیستم آبیاری
25. آبیاری ساده
26. آمینوکلات آهن 350 سانتیمترمکعب + 350 سانتیمترمکعب آمینوکلات روی در 100 لیتر آب اسپری شود.
27. ماکروتراسورب 500 سانتیمتر مکعب + 20cc کنفیدور در 5 دقیقه آخر آبیاری
28. تراسورب برگی سبز رنگ 350cc + 20cc اکوشن پرو اسپری شود.
29. پتاس بالا (36-12-12) مقدار 1 کیلو+ میکرو زرد (10-10-36) 1 کیلو + آهن فروسترین 150 گرم در سیستم آبیاری
30. آمینوکلات کلسیم 350cc در 100 لیتر آب اسپری شود.
31. قطع آبیاری به مدت (6-4) روز
32. سولفات پتاسیم 3 کیلو + 2 کیلو سولفات منیزیم + 1 کیلو سولفات منگنز+200cc اسید نیتریک در سیستم آبیاری
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]33. آمینوکلات بر 300cc اسپری شود .
توصیه ها
1. درزمان گرم هرروز یکبار ودرصورت نیاز2بار در روز آبیاری شود.
2. به تدریج هرس شود و برنامه هرس دستورالعمل ضمیمه است .
3. یک سمپاش 20لیتری آماده باشد تا هروقت تک بوته دچار آفت یا بیماری شد روی آن اسپری شود.
4. درصورت سفیدک حقیقی و گردآلودشده میوه خارج از برنامه با توپاس اسپری شود.
5. در صورت آلوده شدن برکنه از هگزی تیازوکس (5/0 گرم در لیتر) و یا آبامکتین و یا دلتا مترین 5/1 در هزاراستفاده شود .
6. وقتی کلاهی به تا
7. هر وقت لازم شد قطع آبیاری برای چند روز ادامه یابد .
8. در مورد گلخانه گوجه فرنگی در صورتیکه آثار سرسوختگی پیدا شود بلافاصله با آمینوکلات کلیسم به نسبت 500cc برای 1000 متر در 100 لیتر آب اسپری شود .
9. در مورد مینوز برگ از مخلوط آبامترین و دلتا مترین به نسبت 5/1 در هزار استفاده شود.
10. در زمان سرد از هرس کردن خودداری فرمائید.
11. مخصوصا" در هوای سرد در هنگام هرس شاخه و برگ، شاخه و برگ تا انتها هرس شوند.
12. بقایای شاخ و برگ هرس شده از درون وبیرون [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]گلخانه[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] جمع آوری گردد.
[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif][/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif][/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]سازه های گلخانه ای[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] و استاندارد های آن
تامین نیازهای غذایی بشر همواره جزء اولین تلاشهای انسان بوده است. با گذشت زمان و با افزایش جمعیت و پیشرفت روزافزون دانش فنی در جوامع بشری نیاز به اصلاح روشهای سنتی تولید و دستیابی به راندمان بالا و کیفیت عالی محصولات تولید شده کاملاً محسوس بوده است. بر این اساس متخصصین امر کشاورزی اقدام به ارائة راهکارهای اصولی با هدف بالا بردن عملکرد و کاهش هزینة تمام شدة محصولات، ضمن رعایت اصل کیفیت نمودهاند. روشهای بهزراعی متداول نمونهای از این راهکارها میباشد که تا حدودی توانسته است اهداف مورد نظر متخصصین امر را تامین نماید. تعیین فواصل مناسب کاشت، معرفی نوع، مقدار و زمان استفاده از کودهای شیمیایی، روشهای کارآمد مبارزه با آفات و ... از دیرباز مورد توجه متولیان امر کشاورزی بوده است.
در این میان گلخانه به جهت راندمان بالا و سهولت در امر تولید و ... مورد توجه متخصصین سازمان تغذیه خار و بار جهانی (FAO) قرار گرفت و این سازمان در راستای افزایش میزان بهرهوری و کیفیت تولیدات و کاهش هزینههای جاری استانداردهایی را معرفی کرد که امروزه این استانداردها در اکثر نقاط دنیا مورد استفاده قرار میگیرد. از جمله این استانداردها میتوان به استاندارد ساختمان و سازة گلخانه و استاندارد روش کشت و مبارزه با آفات و امراض اشاره کرد.
در طرحی که این سازمان برای [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]سازههای گلخانهای[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] معرفی کرده تمام اسکلت پیش ساخته و بدون استفاده از هرگونه جوشکاری و تماماً فلز آهن گالوانیزه بوده و توسط پیچ و مهره و بست مونتاژ میشود. ارتفاع و عرض دهانه بنا به نوع کشت متفاوت بوده و این سازه از نظر مهندسی لزوماً باید در برابر باد با سرعت 120 کیلومتر در ساعت و وزن برف تا ارتفاع 80 سانتیمتر (در صورت روشن بودن سیستم گرمایشی) مقاوم باشد. در این سازه جهت تهویة مناسب، پنجرههای کناری به ارتفاع 5/1 متر در طرفین و سیستم پد و فن در ابتدا و انتهای گلخانه و پنجرة سقفی سراسری دقیقاً در راس کمان تعبیه میشود. برای پوشش این سازه از پلاستیک آنتی UV (حداقل دارای 3% مادة موثر) و ضد عرق و در مکانهای سردسیری و کم نور استفاده از پوشش پلی کربنات دو جداره (حداقل فاصلة دو جداره 8 میلیمتر) پیشنهاد میشود. جهت حفظ دما و انرژی، این سازه به صورت به هم پیوسته بوده و حتیالامکان یکپارچه و دارای اندازة طول و عرض نزدیک به هم (تقریباً مربع شکل) میباشد.
طرحی که این سازمان برای روش کشت استاندارد معرفی کرده است، کشت به روش هایدروپونیک میباشد. متخصصین علم تغذیه گیاهی با در نظر گرفتن تمهیدات خاص ضمن یک حرکت جسورانه روشی را پیشنهاد کردند تا طی آن خاک زراعی به مفهوم عام از مجموعه روشهای کشت گیاهان حذف شده و تغذیه گیاهان با استفاده از محلولهای غذایی دقیق صورت گیرد. این روش ابتدا توسط سازمان فضانوردی ایالات متحده (ناسا) برای تامین غذای فضانوردان بدون نیاز به خاک در فضا طراحی شد. سپس محققین به ارزش بالای تولیدی این سیستم پی بردند و بحثها بر روی استفاده از این سیستم برای تولید تجاری محصولات در کشورهای پیشرفته آغاز شد. آزمونها و مطالعات بیشتر نشان داد که این روش تولید گیاهان دارای مزایای بسیار زیادی نسبت به روشهای سنتی میباشد.
هیدرو پونیک یا آب کشت عبارت است از کشت گیاه در آب یا محلول غذایی . در تعریف عملی دیگر این روش طریقه کاشتی است که در آن گیاهان، هر بار که آبیاری می شوند، مواد غذایی کودی هم به آنها داده می شود.
استفاده از هیدروپونیک توام با گلخانه ، سیستمی با تکنولوژی سطح بالااست. میزان تولید در چنین سیستمی نیز بسیار بالا بوده و از نظر مصرف آب و زمین بسیار با صرفه و در برابر شرایط جوی محفوظ است. از آنجا که تنظیم شرایط محیطی ریشه و هوا اهمیت فوق العاده ای در یک چنین سیستمهای کشاورزی دارد، پرورش گیاه در فضایی انجام می گیرد که در طراحی آن کنترل حرارت محیط ریشه و هوا ، نور ، آب ، تغذیه گیاه و شرایط نامساعد جوی تماماً در نظر گرفته شده است.
مزایای استفاده از این روش به شرح زیر می باشد:
-1افزایش طول دوره رشد گیاهان و مخصوصاً سبزیجات میوه ای
به گونه ای که می توان زمان میوه دهی را برای محصولاتی مانند خیار و گوجه فرنگی تا 8 ماه افزایش داد که این امر خود به دلیل عدم تلاش گیاه و عدم صرف انرژی زیاد برای جذب مواد غذایی مورد نیاز میباشد که موجب جوانتر و شادابتر ماندن بوته ها میشود. در اختیار قرار گرفتن مواد غذایی بدون هیچگونه کم و کاستی در [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]عناصر ماکرو و میکرو [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]موجب بالا رفتن کیفیت میوه ها و همچنین افزایش کمی تعداد میوه ها میشود. همچنین ارقام مورد استفاده در سیستم هایدروپونیک به دلیل عدم وجود مشکل تغذیه ای، ارقامی با عملکرد بالا و رشد زایشی قوی (برای محصولات میوه ای) هستند که اصطلاحا ارقام پرگل نامیده می شوند و راندمان محصول را به میزان قابل توجهی بالا می برند. برداشت بالاترین میزان محصول سیستم را از نظر اقتصادی حتی در اراضی گرانقیمت یا نواحی پر تراکم مقرون به صرفه می سازد.
-2کمترین استفاده از مواد سمی و شیمیایی برای کنترل آفات و بیماریها
با در نظر گرفتن محیط کشت گیاهان و ضمن رعایت بهداشت محیط [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]گلخانه[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] می توان آلودگی را در این سیستم کشت گیاهان به حداقل رسانید به گونه ای که نیاز به استفاده از علفکشها به صفر رسیده و سموم دفع آفات نباتی نیز در حداقل مقدار ممکن استفاده میشود که موجب بالا رفتن ارزش غذایی محصولات می شود. همچنین به علت عدم وجود خاک، مشکل عمدة تولیدکنندگان محصولات گلخانهای که بیماریهای خاکزاد میباشد در این روش منتفی میگردد.
3-کاهش هزینه های جاری تولید
استفاده از سیستم هایدروپونیک به دلیل کاهش نیروی کار انسانی، عدم نیاز به عملیات خاک ورزی و استفاده از سموم و عدم نیاز به مبارزه با [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]علفهای هرز[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] موجب کاهش هزینه های جاری تولید می شود. مخارج کار برای شخم و آماده سازی زمین ، تدخین خاک و ضد عفونی آب آبیاری و دیگر عملیات سنتی عملاً حذف میشود.
همچنین:
-در جاهایی که خاک (زراعی) وجود ندارد یا در جاهایی که خاک آلوده به بیماری هست گیاهان را میتوان به این روش کشت نمود
-کنترل بهتر شرایط محیطی ( محیط ریشه ، تغذیه و آبیاری به موقع) یکی دیگر از مزایای این سیستمها است و در شرایط گلخانه از لحاظ نور ، درجه حرارت ، رطوبت و ترکیبات شیمیایی هوا قابل کنترل است.
-از آب حاوی مقادیر بالای نمک محلول با دقت زیاد میتوان استفاده کرد. چنانچه نمکهای محلول آب مصرفی بیشتر از 500 ppm باشد از یک سیستم آبکشت باز میتوان استفاده کرد و در آن با شستشوی مکرر محیط کشت از تجمع بیش از حد نمکهای محلول میشود جلوگیری کرد.
تمامی این دلایل کافیست تا اقتصادی بودن و عملی بودن این روش را نسبت به روشهای قدیمی ثابت کند.[/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]خنک کردن گلخانه
خنک کردن گلخانه بسیار سخت تر و پر هزینه تر از گرم کردن آن می باشد . در تابستان هوای داخل گلخانه اغلب 11 درجه سانتی گراد و بیشتر از دمای محیط بیرون است
اثرات زیان بار دمای بالا عبارتند از : عدم استحکام ساقه ,کاهش اندازه گل , تاخیر در گلدهی و مرگ جوانه . خنک کردن به منظور جلوگیری از نفوذ تابش های زیاد آفتاب در تابستان صورت می گیرد .
روشهای خنک کردن عبارتند از : 1- سایه دادن .2- رنگ آمیزی پوشش گلخانه 3- سایه دادن با آب آهک 4- روش تبخیری پوشال و پنکه.
سایه دادن:
لازم است به طریقی پوشش گلخانه پوشانده شود تا مانع تابش مستقیم اشعه آفتاب به گلخانه گردد . این کار هر چند که روشنایی گلخانه را کاهش میدهد اما تا حدی مانع کاهش دمای گلخانه می شود . اگر پارچه روی سطح خارجی گلخانه قرار گیرد اثرسایه در کاهش دمای گلخانه بیشتر از قرار دادن پارچه در داخل گلخانه است.
رنگ آمیزی پوشش گلخانه یا(White wash) : از رنگ های پلاستیکی برای رنگ کردن پوشش گلخانه ها استفاده می گردد .
سایه دادن با آب آهک :
در این روش برای بهتر چسبیدن محلول آب و آهک آن را با یک قاشق روغن کتان محلول می کنند تا به خوبی بر روی پوشش گلخانه چسبیده شود . جوهر نمک نیز این محلول را به سهولت برطرف می کند . ولی جوهر نمک برای اسکلت های فلزی و آلومینیومی زیان آور است و باعث پوسیدگی اسکلت می شود .سایه دادن با مخلوط آب و خاک Mud)) شبیه آب آهک است اما عیب این روش احتمال شکستگی در اثر سنیگینی حاصل از رسوب است .
روش تبخیری پوشال و پنکه:
با پوشال و پنکه در روز های گرم می توان تا 30-20 درجه سانتی گراد دمای گلخانه را کاهش داد البته این روش در مناطقی با رطوبت نسبی پایین بهتر صورت می گیرد . روش کار بدین صورت است که در یک طرف گلخانه پوشال و در طرف مقابل آن پنکه ها قرار داده می شود و هوای بیرون در اثر عبور از لایه های فیبری مرطوب خنک شده و گرمای داخل گلخانه را گرفته و از طریق پنکه خارج می نماید و از این طریق جایگزین هوای گرم گلخانه می گردد . مکانیسم عمل این است که آب موجود در پوشال با جذب گرمای پوشال و هوایی که بین آن عبور میکند تبخیر می شود و هوای گرم بیرون با از دست دادن گرما خنک شده و وارد گلخانه می گردد.
شرایط گلخانه استاندارد :
ارتفاع منطقه از سطح دریا باید کمتر از 300 متر باشد . با افزیش ارتفاع از سطح دریا سرعت خروج هوا باید افزایش یابد . در ارتفاعات بالا هوا رقیق تر و سبک تر می شود و باید حجم بالاتری از هوا در داخل گلخانه جابه جا شود تا اثر خنک کنندگی معادل ارتفاع پایین بدست آید .
تهویه گلخانه : تهویه به معنی نصب پنجره در سقف یا اطراف گلخانه به منظور ارتباط هوای داخل و خارج گلخانه است .
اهداف تهویه :
1- مبادله هوای داخل و خارج گلخانه 2- تهیه دی اکسید کربن لازم برای فتو سنتز 3- متعادل کردن رطوبت (یعنی کاهش رطوبت) هاک اکثر قارچ ها برای جوانه زنی نیاز به رطوبت نسبی بالا دارند . رطوبت بالا در گلخانه باعث افزایش تراکم بخار آب روی برگ های گیاه می شود و وجود لایه آب روی برگ ها نیز باعث کمک به جوانه زنی هاک ها می شود.
تهویه اتوماتیک : تهویه اتوماتیک باعث کاهش هزینه کارگری می شود . تهویه اتوماتیک ویکنواخت باعث ثابت نگه داشتن دما برای رشد و نمو گیاهان می شود .
محل نصب دستگاه تهویه : دستگاه تهویه در محلی نصب می شود که اختلاف سطح کافی با بلندترین ارتفاع گیاه داشته باشد تا گیاهان در معرض سیستم جریان هوا قرار نگیرد . دستگاه تهویه بایددر خلاف جهت باد غالب نصب شود.[/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]توصیه های فنی مراحل احداث گلخانه
در دهه اخیر یکی از مباحث جهت ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی و بخصوص برای فارغ التحصیلان این بخش بحث گلخانه و تولیدات گلخانه ای بوده است. حتی فراتر از این دستورالعملهایی جهت دریافت تسهیلات مورد نیاز احداث واحدهای گلخانه ای صادر شده تا متقاضیان با سهولت بیشتری به تسهیلات فوق دست یابند. اما به جرات می توان اقرار نمود که تعداد کثیری از آنها بدون اطلاعات فنی و علمی در زمینه تولید محصولات گلخانه ای ومدیریت گلخانه اقدام به تاسیس این واحدها نمودند که نهایتا" در اندک زمانی دچار شکست و سرخوردگی شده و از ادامه کار منصرف گشته اند.
لذا در این مقاله سعی شده تا ضمن نگاه اجمالی به این قضیه، راهکارهای اصولی و مراحل احداث گلخانه بصورت علمی و کارشناسانه ارائه گردد. بطورکلی هدف از احداث یک گلخانه صرف نظر از اینکه برای تولید گل و گیاهان زینتی باشد یا برای تولید سبزی و صیفی، ایجاد یک محیط مناسب و مطلوب از لحاظ عوامل موثر بررشد گیاه است که در این محیط، محصول یا محصولاتی تولید شوند که ضمن تامین حداکثر سودآوری با کمترین هزینه اداره شود.
[/FONT]
25. آبیاری ساده
26. آمینوکلات آهن 350 سانتیمترمکعب + 350 سانتیمترمکعب آمینوکلات روی در 100 لیتر آب اسپری شود.
27. ماکروتراسورب 500 سانتیمتر مکعب + 20cc کنفیدور در 5 دقیقه آخر آبیاری
28. تراسورب برگی سبز رنگ 350cc + 20cc اکوشن پرو اسپری شود.
29. پتاس بالا (36-12-12) مقدار 1 کیلو+ میکرو زرد (10-10-36) 1 کیلو + آهن فروسترین 150 گرم در سیستم آبیاری
30. آمینوکلات کلسیم 350cc در 100 لیتر آب اسپری شود.
31. قطع آبیاری به مدت (6-4) روز
32. سولفات پتاسیم 3 کیلو + 2 کیلو سولفات منیزیم + 1 کیلو سولفات منگنز+200cc اسید نیتریک در سیستم آبیاری
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]33. آمینوکلات بر 300cc اسپری شود .
توصیه ها
1. درزمان گرم هرروز یکبار ودرصورت نیاز2بار در روز آبیاری شود.
2. به تدریج هرس شود و برنامه هرس دستورالعمل ضمیمه است .
3. یک سمپاش 20لیتری آماده باشد تا هروقت تک بوته دچار آفت یا بیماری شد روی آن اسپری شود.
4. درصورت سفیدک حقیقی و گردآلودشده میوه خارج از برنامه با توپاس اسپری شود.
5. در صورت آلوده شدن برکنه از هگزی تیازوکس (5/0 گرم در لیتر) و یا آبامکتین و یا دلتا مترین 5/1 در هزاراستفاده شود .
6. وقتی کلاهی به تا
7. هر وقت لازم شد قطع آبیاری برای چند روز ادامه یابد .
8. در مورد گلخانه گوجه فرنگی در صورتیکه آثار سرسوختگی پیدا شود بلافاصله با آمینوکلات کلیسم به نسبت 500cc برای 1000 متر در 100 لیتر آب اسپری شود .
9. در مورد مینوز برگ از مخلوط آبامترین و دلتا مترین به نسبت 5/1 در هزار استفاده شود.
10. در زمان سرد از هرس کردن خودداری فرمائید.
11. مخصوصا" در هوای سرد در هنگام هرس شاخه و برگ، شاخه و برگ تا انتها هرس شوند.
12. بقایای شاخ و برگ هرس شده از درون وبیرون [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]گلخانه[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] جمع آوری گردد.
[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif][/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif][/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]سازه های گلخانه ای[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] و استاندارد های آن
تامین نیازهای غذایی بشر همواره جزء اولین تلاشهای انسان بوده است. با گذشت زمان و با افزایش جمعیت و پیشرفت روزافزون دانش فنی در جوامع بشری نیاز به اصلاح روشهای سنتی تولید و دستیابی به راندمان بالا و کیفیت عالی محصولات تولید شده کاملاً محسوس بوده است. بر این اساس متخصصین امر کشاورزی اقدام به ارائة راهکارهای اصولی با هدف بالا بردن عملکرد و کاهش هزینة تمام شدة محصولات، ضمن رعایت اصل کیفیت نمودهاند. روشهای بهزراعی متداول نمونهای از این راهکارها میباشد که تا حدودی توانسته است اهداف مورد نظر متخصصین امر را تامین نماید. تعیین فواصل مناسب کاشت، معرفی نوع، مقدار و زمان استفاده از کودهای شیمیایی، روشهای کارآمد مبارزه با آفات و ... از دیرباز مورد توجه متولیان امر کشاورزی بوده است.
در این میان گلخانه به جهت راندمان بالا و سهولت در امر تولید و ... مورد توجه متخصصین سازمان تغذیه خار و بار جهانی (FAO) قرار گرفت و این سازمان در راستای افزایش میزان بهرهوری و کیفیت تولیدات و کاهش هزینههای جاری استانداردهایی را معرفی کرد که امروزه این استانداردها در اکثر نقاط دنیا مورد استفاده قرار میگیرد. از جمله این استانداردها میتوان به استاندارد ساختمان و سازة گلخانه و استاندارد روش کشت و مبارزه با آفات و امراض اشاره کرد.
در طرحی که این سازمان برای [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]سازههای گلخانهای[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] معرفی کرده تمام اسکلت پیش ساخته و بدون استفاده از هرگونه جوشکاری و تماماً فلز آهن گالوانیزه بوده و توسط پیچ و مهره و بست مونتاژ میشود. ارتفاع و عرض دهانه بنا به نوع کشت متفاوت بوده و این سازه از نظر مهندسی لزوماً باید در برابر باد با سرعت 120 کیلومتر در ساعت و وزن برف تا ارتفاع 80 سانتیمتر (در صورت روشن بودن سیستم گرمایشی) مقاوم باشد. در این سازه جهت تهویة مناسب، پنجرههای کناری به ارتفاع 5/1 متر در طرفین و سیستم پد و فن در ابتدا و انتهای گلخانه و پنجرة سقفی سراسری دقیقاً در راس کمان تعبیه میشود. برای پوشش این سازه از پلاستیک آنتی UV (حداقل دارای 3% مادة موثر) و ضد عرق و در مکانهای سردسیری و کم نور استفاده از پوشش پلی کربنات دو جداره (حداقل فاصلة دو جداره 8 میلیمتر) پیشنهاد میشود. جهت حفظ دما و انرژی، این سازه به صورت به هم پیوسته بوده و حتیالامکان یکپارچه و دارای اندازة طول و عرض نزدیک به هم (تقریباً مربع شکل) میباشد.
طرحی که این سازمان برای روش کشت استاندارد معرفی کرده است، کشت به روش هایدروپونیک میباشد. متخصصین علم تغذیه گیاهی با در نظر گرفتن تمهیدات خاص ضمن یک حرکت جسورانه روشی را پیشنهاد کردند تا طی آن خاک زراعی به مفهوم عام از مجموعه روشهای کشت گیاهان حذف شده و تغذیه گیاهان با استفاده از محلولهای غذایی دقیق صورت گیرد. این روش ابتدا توسط سازمان فضانوردی ایالات متحده (ناسا) برای تامین غذای فضانوردان بدون نیاز به خاک در فضا طراحی شد. سپس محققین به ارزش بالای تولیدی این سیستم پی بردند و بحثها بر روی استفاده از این سیستم برای تولید تجاری محصولات در کشورهای پیشرفته آغاز شد. آزمونها و مطالعات بیشتر نشان داد که این روش تولید گیاهان دارای مزایای بسیار زیادی نسبت به روشهای سنتی میباشد.
هیدرو پونیک یا آب کشت عبارت است از کشت گیاه در آب یا محلول غذایی . در تعریف عملی دیگر این روش طریقه کاشتی است که در آن گیاهان، هر بار که آبیاری می شوند، مواد غذایی کودی هم به آنها داده می شود.
استفاده از هیدروپونیک توام با گلخانه ، سیستمی با تکنولوژی سطح بالااست. میزان تولید در چنین سیستمی نیز بسیار بالا بوده و از نظر مصرف آب و زمین بسیار با صرفه و در برابر شرایط جوی محفوظ است. از آنجا که تنظیم شرایط محیطی ریشه و هوا اهمیت فوق العاده ای در یک چنین سیستمهای کشاورزی دارد، پرورش گیاه در فضایی انجام می گیرد که در طراحی آن کنترل حرارت محیط ریشه و هوا ، نور ، آب ، تغذیه گیاه و شرایط نامساعد جوی تماماً در نظر گرفته شده است.
مزایای استفاده از این روش به شرح زیر می باشد:
-1افزایش طول دوره رشد گیاهان و مخصوصاً سبزیجات میوه ای
به گونه ای که می توان زمان میوه دهی را برای محصولاتی مانند خیار و گوجه فرنگی تا 8 ماه افزایش داد که این امر خود به دلیل عدم تلاش گیاه و عدم صرف انرژی زیاد برای جذب مواد غذایی مورد نیاز میباشد که موجب جوانتر و شادابتر ماندن بوته ها میشود. در اختیار قرار گرفتن مواد غذایی بدون هیچگونه کم و کاستی در [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]عناصر ماکرو و میکرو [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]موجب بالا رفتن کیفیت میوه ها و همچنین افزایش کمی تعداد میوه ها میشود. همچنین ارقام مورد استفاده در سیستم هایدروپونیک به دلیل عدم وجود مشکل تغذیه ای، ارقامی با عملکرد بالا و رشد زایشی قوی (برای محصولات میوه ای) هستند که اصطلاحا ارقام پرگل نامیده می شوند و راندمان محصول را به میزان قابل توجهی بالا می برند. برداشت بالاترین میزان محصول سیستم را از نظر اقتصادی حتی در اراضی گرانقیمت یا نواحی پر تراکم مقرون به صرفه می سازد.
-2کمترین استفاده از مواد سمی و شیمیایی برای کنترل آفات و بیماریها
با در نظر گرفتن محیط کشت گیاهان و ضمن رعایت بهداشت محیط [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]گلخانه[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] می توان آلودگی را در این سیستم کشت گیاهان به حداقل رسانید به گونه ای که نیاز به استفاده از علفکشها به صفر رسیده و سموم دفع آفات نباتی نیز در حداقل مقدار ممکن استفاده میشود که موجب بالا رفتن ارزش غذایی محصولات می شود. همچنین به علت عدم وجود خاک، مشکل عمدة تولیدکنندگان محصولات گلخانهای که بیماریهای خاکزاد میباشد در این روش منتفی میگردد.
3-کاهش هزینه های جاری تولید
استفاده از سیستم هایدروپونیک به دلیل کاهش نیروی کار انسانی، عدم نیاز به عملیات خاک ورزی و استفاده از سموم و عدم نیاز به مبارزه با [/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif]علفهای هرز[/FONT][FONT=arial, helvetica, sans-serif] موجب کاهش هزینه های جاری تولید می شود. مخارج کار برای شخم و آماده سازی زمین ، تدخین خاک و ضد عفونی آب آبیاری و دیگر عملیات سنتی عملاً حذف میشود.
همچنین:
-در جاهایی که خاک (زراعی) وجود ندارد یا در جاهایی که خاک آلوده به بیماری هست گیاهان را میتوان به این روش کشت نمود
-کنترل بهتر شرایط محیطی ( محیط ریشه ، تغذیه و آبیاری به موقع) یکی دیگر از مزایای این سیستمها است و در شرایط گلخانه از لحاظ نور ، درجه حرارت ، رطوبت و ترکیبات شیمیایی هوا قابل کنترل است.
-از آب حاوی مقادیر بالای نمک محلول با دقت زیاد میتوان استفاده کرد. چنانچه نمکهای محلول آب مصرفی بیشتر از 500 ppm باشد از یک سیستم آبکشت باز میتوان استفاده کرد و در آن با شستشوی مکرر محیط کشت از تجمع بیش از حد نمکهای محلول میشود جلوگیری کرد.
تمامی این دلایل کافیست تا اقتصادی بودن و عملی بودن این روش را نسبت به روشهای قدیمی ثابت کند.[/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]خنک کردن گلخانه
خنک کردن گلخانه بسیار سخت تر و پر هزینه تر از گرم کردن آن می باشد . در تابستان هوای داخل گلخانه اغلب 11 درجه سانتی گراد و بیشتر از دمای محیط بیرون است
اثرات زیان بار دمای بالا عبارتند از : عدم استحکام ساقه ,کاهش اندازه گل , تاخیر در گلدهی و مرگ جوانه . خنک کردن به منظور جلوگیری از نفوذ تابش های زیاد آفتاب در تابستان صورت می گیرد .
روشهای خنک کردن عبارتند از : 1- سایه دادن .2- رنگ آمیزی پوشش گلخانه 3- سایه دادن با آب آهک 4- روش تبخیری پوشال و پنکه.
سایه دادن:
لازم است به طریقی پوشش گلخانه پوشانده شود تا مانع تابش مستقیم اشعه آفتاب به گلخانه گردد . این کار هر چند که روشنایی گلخانه را کاهش میدهد اما تا حدی مانع کاهش دمای گلخانه می شود . اگر پارچه روی سطح خارجی گلخانه قرار گیرد اثرسایه در کاهش دمای گلخانه بیشتر از قرار دادن پارچه در داخل گلخانه است.
رنگ آمیزی پوشش گلخانه یا(White wash) : از رنگ های پلاستیکی برای رنگ کردن پوشش گلخانه ها استفاده می گردد .
سایه دادن با آب آهک :
در این روش برای بهتر چسبیدن محلول آب و آهک آن را با یک قاشق روغن کتان محلول می کنند تا به خوبی بر روی پوشش گلخانه چسبیده شود . جوهر نمک نیز این محلول را به سهولت برطرف می کند . ولی جوهر نمک برای اسکلت های فلزی و آلومینیومی زیان آور است و باعث پوسیدگی اسکلت می شود .سایه دادن با مخلوط آب و خاک Mud)) شبیه آب آهک است اما عیب این روش احتمال شکستگی در اثر سنیگینی حاصل از رسوب است .
روش تبخیری پوشال و پنکه:
با پوشال و پنکه در روز های گرم می توان تا 30-20 درجه سانتی گراد دمای گلخانه را کاهش داد البته این روش در مناطقی با رطوبت نسبی پایین بهتر صورت می گیرد . روش کار بدین صورت است که در یک طرف گلخانه پوشال و در طرف مقابل آن پنکه ها قرار داده می شود و هوای بیرون در اثر عبور از لایه های فیبری مرطوب خنک شده و گرمای داخل گلخانه را گرفته و از طریق پنکه خارج می نماید و از این طریق جایگزین هوای گرم گلخانه می گردد . مکانیسم عمل این است که آب موجود در پوشال با جذب گرمای پوشال و هوایی که بین آن عبور میکند تبخیر می شود و هوای گرم بیرون با از دست دادن گرما خنک شده و وارد گلخانه می گردد.
شرایط گلخانه استاندارد :
ارتفاع منطقه از سطح دریا باید کمتر از 300 متر باشد . با افزیش ارتفاع از سطح دریا سرعت خروج هوا باید افزایش یابد . در ارتفاعات بالا هوا رقیق تر و سبک تر می شود و باید حجم بالاتری از هوا در داخل گلخانه جابه جا شود تا اثر خنک کنندگی معادل ارتفاع پایین بدست آید .
تهویه گلخانه : تهویه به معنی نصب پنجره در سقف یا اطراف گلخانه به منظور ارتباط هوای داخل و خارج گلخانه است .
اهداف تهویه :
1- مبادله هوای داخل و خارج گلخانه 2- تهیه دی اکسید کربن لازم برای فتو سنتز 3- متعادل کردن رطوبت (یعنی کاهش رطوبت) هاک اکثر قارچ ها برای جوانه زنی نیاز به رطوبت نسبی بالا دارند . رطوبت بالا در گلخانه باعث افزایش تراکم بخار آب روی برگ های گیاه می شود و وجود لایه آب روی برگ ها نیز باعث کمک به جوانه زنی هاک ها می شود.
تهویه اتوماتیک : تهویه اتوماتیک باعث کاهش هزینه کارگری می شود . تهویه اتوماتیک ویکنواخت باعث ثابت نگه داشتن دما برای رشد و نمو گیاهان می شود .
محل نصب دستگاه تهویه : دستگاه تهویه در محلی نصب می شود که اختلاف سطح کافی با بلندترین ارتفاع گیاه داشته باشد تا گیاهان در معرض سیستم جریان هوا قرار نگیرد . دستگاه تهویه بایددر خلاف جهت باد غالب نصب شود.[/FONT]
[FONT=arial, helvetica, sans-serif]توصیه های فنی مراحل احداث گلخانه
در دهه اخیر یکی از مباحث جهت ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی و بخصوص برای فارغ التحصیلان این بخش بحث گلخانه و تولیدات گلخانه ای بوده است. حتی فراتر از این دستورالعملهایی جهت دریافت تسهیلات مورد نیاز احداث واحدهای گلخانه ای صادر شده تا متقاضیان با سهولت بیشتری به تسهیلات فوق دست یابند. اما به جرات می توان اقرار نمود که تعداد کثیری از آنها بدون اطلاعات فنی و علمی در زمینه تولید محصولات گلخانه ای ومدیریت گلخانه اقدام به تاسیس این واحدها نمودند که نهایتا" در اندک زمانی دچار شکست و سرخوردگی شده و از ادامه کار منصرف گشته اند.
لذا در این مقاله سعی شده تا ضمن نگاه اجمالی به این قضیه، راهکارهای اصولی و مراحل احداث گلخانه بصورت علمی و کارشناسانه ارائه گردد. بطورکلی هدف از احداث یک گلخانه صرف نظر از اینکه برای تولید گل و گیاهان زینتی باشد یا برای تولید سبزی و صیفی، ایجاد یک محیط مناسب و مطلوب از لحاظ عوامل موثر بررشد گیاه است که در این محیط، محصول یا محصولاتی تولید شوند که ضمن تامین حداکثر سودآوری با کمترین هزینه اداره شود.
[/FONT]